OʼZ  ЎЗ  РУ  EN

Parmenid

PARMENID
(Taxminan miloddan avvalgi 540 yilda tug‘ilgan. Vafot etgan sanasi noma’lum)


Yunon faylasufi Parmenid janubiy Italiyada istiqomat qiluvchi aslzoda, boy-badavlat xonadonda dunyoga keldi. U faylasuf Ksenofan va Pifagorning izdoshi Aminiydan saboq olgan.

* * *
Hamma narsaning asosida ikki ibtido — olov va yer yotadi.

* * *
Yo‘qlikning mavjudligi haqidagi fikr xatodir.

* * *
Borliq mushtarak, uzluksiz, yaxlit, bo‘linmas va bir jinsli voqelikdir.

* * *
Yo‘q narsalarning borligini hech qachon isbotlab bo‘lmaydi. Tadqiqotning bu yo‘lidan fikringizni qaytaring. Chunki yo‘qlikni na anglab va na ifodalab bo‘ladi. Yo‘qlik yetib bo‘lmas voqelikdir.

* * *
Ko‘pincha: «Biz o‘z kamchiliklarimizni ko‘ramiz», — deyishadi. Shunday savol tug‘iladi: qanday qilib nimanidir emas, aynan kamchilikni ko‘rish mumkin? Kamchilik so‘zi yo‘q narsani ifodalaydi. Axir, mohiyatan, bu so‘z mavjud bo‘lmagan narsani yoki nomavjudlikning o‘zini anglatadi-ku!
Aslida yo‘q narsani qanday ko‘rish mumkin?! Demak, ko‘rayotganlarimiz biz uchun ko‘rinmish sifatida kam, yetarli emas. Biz ko‘proq yoki boshqacharoq ko‘rishni, ya’ni muayyan narsada mavjud bo‘lmasa-da, boshqa bir narsada bor bo‘lgan nimanidir ko‘rishni xohlaymiz.
Demak, qat’iy qilib aytganda, biz nafaqat ko‘rmaymiz — axir «nomavjudlik»ni qanday ko‘rish mumkin — balki ko‘rganlarimiz bilan kelisha olmaymiz.

* * *
Qarama-qarshilik haqiqatga nomuvofiqdir.

* * *
Na o‘tmish va na kelajak mavjud. Chunki o‘tmish endilikda yo‘q, kelajak esa hali yetib kelmagan.

* * *
Bema’ni ma’ruzalarga quloq osma.

* * *
Parmenid Suqrot bilan uchrashib, ko‘p suhbatda bo‘lgan. Bir kuni u yosh Suqrotga shunday maslahat beradi:
— Fikrlashga intilish maqtovga juda loyiq ishdir. Ammo sen ko‘pchilik quruq safsata, deb hisoblaydigan fikrlar ustida bosh qotirishga intil! Aks holda, haqiqatni qo‘ldan boy berib qo‘yasan.

Saytimiz rivojiga hissa

Uzcard: 8600 5504 8563 9786

© 2004-2020 - Ziyo istagan qalblar uchun! Saytda taqdim etilgan elektron manbalardan faqatgina shaxsiy mutolaa maqsadida foydalanish mumkin. Tijoriy maqsadlarda foydalanish (sotish, chop etish, ko‘paytirish, tarqatish) qonunan taqiqlanadi. Saytdan materiallar olib chop etilganda manzilimiz koʻrsatilishi shart.